ENFLASYON PSİKOLOJİSİ: “HER ŞEY PAHALI” ALGISI GERÇEK Mİ?
Markette fiyatlara bakınca herkes aynı tepkiyi veriyor: “Bu da mı bu kadar olmuş!” Peki bu algı ne kadar gerçek, ne kadarı psikolojik? Uzmanlar uyarıyor: Enflasyonun yarısı beklentiyle ilgili olabilir.
Son yıllarda sürekli artan fiyatlar, halk arasında bir “her şey çok pahalı” psikolojisine yol açtı. Ancak bazı uzmanlara göre bu algı, sadece gerçek enflasyon değil, aynı zamanda insanların alışveriş deneyimlerinden etkilenerek büyüttüğü bir psikolojik durum. 1. Bellekte Kalan Fiyatlar Beynimiz geçmişte ödediğimiz fiyatları kolay unutmaz. Aynı ürüne iki yıl önce verdiğimiz tutar hâlâ aklımızdaysa, yeni fiyat ne kadar mantıklı olsa da pahalı gelir. 2. Etiket Şoku Fiyat etiketleri artık hızlı değiştiği için her alışverişte “yine mi zam geldi” düşüncesi oluşuyor. Bu da kalıcı bir “her şey artıyor” algısı yaratıyor. 3. Sosyal Medya Etkisi Instagram ve Twitter’da paylaşılan fişler, ürün fiyatları ve kullanıcı yorumları zihinlerde “aşırı pahalılık” algısını daha da pekiştiriyor. 4. Gerçek Enflasyonla Algılanan Arasındaki Fark TÜİK’in açıkladığı rakamlar ile sokakta hissedilen enflasyon arasında fark oluşunca, vatandaş kendini sürekli kandırılıyor gibi hissediyor. 5. Tükenmişlik ve Geçim Kaygısı Zihin yorgunluğu, geçim endişesi ve tükenmişlik hali; fiyatlara karşı daha sabırsız, daha öfkeli ve daha tepkisel yaklaşmamıza neden olabiliyor. SONUÇ: Evet, birçok şey pahalı. Ama bazen algılarımız da fiyatların önüne geçebiliyor. Bu yüzden bilinçli tüketim kadar, psikolojik farkındalık da önemli.