Dijital Devrim Hukuku da Sarıyor

Son yıllarda yapay zekâ (YZ) hukuk dünyasında hızla kullanılmaya başlandı.

Sözleşme hazırlama, dava dosyası inceleme ve emsal karar bulma gibi süreçlerde YZ destekli yazılımlar avukatlara zaman kazandırıyor.

ABD, Çin ve Avrupa’da bazı mahkemeler YZ tabanlı sistemleri test etmeye başladı.

Bazı uzmanlar, algoritmaların tarafsız olabileceğini savunuyor.

YZ, binlerce davayı milisaniyeler içinde analiz ederek benzer durumlarda alınan kararları karşılaştırabiliyor.

Böylece insan hatası, önyargı ve duygusallığın önüne geçilebileceği düşünülüyor.

Ancak eleştiriler de çok güçlü. Bir algoritmanın nasıl karar verdiğini anlamak çoğu zaman mümkün değil. “Kara kutu” niteliğindeki bu sistemler, hukukun şeffaflık ve hesap verebilirlik ilkelerine aykırı olabilir. Ayrıca algoritmalara yüklenen verilerdeki önyargılar, daha büyük adaletsizliklere yol açabilir.

Estonya, küçük çaplı ticari davalarda YZ tabanlı “robot yargıç” sistemini denedi.

Çin, yapay zekâyı dava dosyalarının sınıflandırılmasında kullanıyor.

ABD, özellikle tahliye ve kefalet kararlarında algoritmik risk değerlendirmesi yapıyor.

Bu uygulamalar umut verse de, çoğu ülkede YZ hâlâ destekleyici araç konumunda; nihai kararı insan hâkimler veriyor.

Hukuki Güvence: Algoritmaların kararları şeffaf ve denetlenebilir olmalı.

İnsan Faktörü: Son karar, mutlaka hâkimin onayından geçmeli.

Etik Standartlar: YZ’nin eğitildiği veriler tarafsız olmalı.

Evrensel Kurallar: Uluslararası hukuk, yapay zekâ için ortak standartlar belirlemeli.