“ZAM GELMEDEN AL” PSİKOLOJİSİ: TÜRKİYE’DE ALIŞVERİŞ KARARLARINI NE BELİRLİYOR?

EKONOMİK GÜVENSİZLİK, BİR REFLEKSE DÖNÜŞTÜ

Gıda, giyim, elektronik veya temizlik ürünleri...

Türkiye’de birçok kişi alışveriş yaparken artık tek bir düşünceyle hareket ediyor: "Zam gelmeden alayım."
Bu davranış biçimi, sadece bütçeyle değil, aynı zamanda gelecek kaygısı ve stok kontrolü psikolojisiyle açıklanıyor.

 ZAM BEKLERKEN YAPILAN ALIŞVERİŞLERİN NEDENİ NE?

Uzman Psikolog Dr. Funda T.:

“Kronik belirsizlik hâli, insan beynini tüketime yönlendirir. Ürün eldeyken rahatlamak, pahalıya alma korkusunu bastırmak için alışveriş yapmak artık psikolojik bir savunma mekanizmasına dönüştü.”

DAVRANIŞ BİLİMİNDEN 3 ANA FAKTÖR

Kayıp Korkusu (Loss Aversion):
“Yarın daha pahalı olur” düşüncesi, kişinin bugünkü parayı harcamasını meşrulaştırır.

Stok Güveni:
Evde fazladan ürün bulundurmak, bireye “krize hazırım” hissi verir.

Geçmiş Tecrübe Etkisi:
Daha önce bir ürünün zamlandığını görmek, benzer durumda hızlı karar alma refleksi yaratır.

TÜKETİCİ NE YAPIYOR?

Aynı üründen 2-3 paket almak

Henüz bozulmamış eşyaları yenisiyle değiştirmek

Market alışverişlerinde liste dışı alımlarda artış

Kredi kartı limitini tamamen doldurmak

“İleri tarihli alışveriş” alışkanlığı: Bugünden kışlık almak

EKONOMİSTLER UYARIYOR:

Bu tüketim modeli, talebi artırarak enflasyonu besleyebilir. Ayrıca kişisel mali dengeler bozulabilir, ihtiyaç olmayan ürünlere öncelik verilebilir.

Günün Yorumu:
“Zam korkusu cebimizden önce zihnimizi tüketiyor.”