Uyku Felci ve Karabasan Fenomeninin Arkasındaki Bilim

Gece uykudan uyanıp hareket edememek, odada bir varlık hissetmek… Halk arasında “karabasan” diye bilinen uyku felci, aslında beynin uyku döngüsündeki bir aksaklıktan kaynaklanıyor.

Karabasan Nedir? Aniden uyanan kişinin gözleri açık olsa da bedeni hareket edemez. Buna ek olarak boğuluyormuş hissi, göğüs baskısı ya da odada karanlık bir siluet görme gibi halüsinasyonlar eşlik edebilir. Yüzyıllardır farklı kültürlerde cin, şeytan ya da karabasan olarak yorumlanan bu durumun aslında bilimsel bir açıklaması var. Bilimsel Açıklama Uyku sırasında beynimiz REM evresine girer. Bu evrede kaslar geçici olarak felç olur, böylece rüyalarda yaptığımız hareketleri bedenimizde yaşamayız. Ancak kişi REM uykusu sırasında aniden uyanırsa, beyin uyanık ama beden hâlâ felçli kalır. İşte bu durum uyku felci olarak adlandırılır. Halüsinasyonların Sebebi Uyku felci sırasında görülen gölgeler, baskı hissi ya da sesler beynin uyanıklık ve rüya evreleri arasında sıkışmasından kaynaklanır. Yani kişi bir yandan gerçek dünyayı görürken, diğer yandan rüya kalıntılarını algılar. Bu nedenle “karabasan” kültürel bir korku olarak aktarılmıştır. Kimlerde Daha Sık Görülüyor? Düzenli uyumayanlarda Yoğun stres yaşayanlarda Sırtüstü uyuyanlarda Genetik yatkınlığı olan kişilerde Çözüm Yolları Düzenli uyku alışkanlığı geliştirmek Yatmadan önce ağır yiyeceklerden kaçınmak Stres ve kaygıyı azaltmak Uyku hijyenine dikkat etmek