KRİZ ANINDA EN ÇOK ARANAN ÜÇ CÜMLE: GOOGLE KORKULARIMIZI NASIL ELE VERİYOR?

Doğal afet, ekonomik çöküş veya salgın... Her büyük kriz döneminde Google’a yazılan kelimeler değişiyor ama duygular benzer kalıyor: Kaygı, belirsizlik ve kurtuluş arayışı. Peki kriz anında en çok neyi arıyoruz?

PANİK ANINDA PARMAKLAR GOOGLE'DA Kriz kapıyı çaldığında insanlar doktora değil, önce arama motorlarına koşuyor. Deprem anında “ne yapmalıyım?”, ekonomik çöküşte “altın bozdurmak mantıklı mı?”, salgında “maske korur mu?” gibi aramalar toplumun ruh hâlini gözler önüne seriyor. Google Trends verilerine göre kriz anlarında ortaya çıkan bu arama dalgaları, aslında toplumsal bilinçaltının anlık portresi gibi okunabilir. EN ÇOK ARANAN ÜÇ CÜMLE  “Ne yapmalıyım?” Bu soru, en temel hayatta kalma refleksinin dijital versiyonu. Belirsizlik anlarında insanlar önce adım adım çözüm arıyor. Özellikle deprem, salgın, savaş gibi olaylarda bu cümle aniden tırmanıyor.  “Nereye kaçabilirim?” Afet, savaş veya ekonomik krizlerde bu ifade harita, göç, sığınma aramalarının kapısını açıyor. “Güvenli iller, kaçış rotaları, yurtdışına çıkmak…” gibi varyasyonlar da yüksek oranda eşlik ediyor.  “Normal mi?” Bedensel, psikolojik ya da ekonomik tepkiler karşısında toplum, bireysel yaşadığını anlamlandırmak istiyor. “Kalp çarpıntısı normal mi?”, “bu kadar zam normal mi?”, “elektrik kesintisi neden?” gibi aramalar öne çıkıyor. DİJİTAL PANİĞİN YENİ ADI: VERİSEL ENDİŞE Kriz zamanlarında Google yalnızca bilgi değil, rahatlama aracı haline geliyor. İnsanlar duygularını doğrulamak, başkalarının da aynı durumda olup olmadığını öğrenmek istiyor. Bu nedenle kriz aramaları çoğu zaman yalnızca bilgi değil, onay ve duygusal destek ihtiyacını da barındırıyor. BİREYSEL ARAMALAR TOPLUMSAL HAFIZA MI? Sosyal bilimcilere göre, Google aramaları toplumun bilinçdışı gibi işliyor. Krizle yüzleşme biçimleri, korku seviyeleri ve kaçış hayalleri aramalara yansıyor. Veri analistleri, pandemi döneminde insanların en çok “boğazda yanma ne anlama gelir?” ya da “kolonya alkol oranı kaç olmalı?” gibi aramalar yaptığını aktarıyor. GELECEĞİ ÖNCEDEN GÖSTEREN ARAMALAR İlginç olan şu: Toplumsal krizler henüz resmî olarak başlamadan önce, Google aramaları riskleri önceden sinyalliyor. Ekonomik daralmadan 1-2 ay önce “işsizlik başvurusu” ya da “kira desteği” gibi aramalar yükselmeye başlıyor. UZMAN GÖRÜŞÜ Sosyolog Dr. Elif Uyar: “Kriz anında dijital arama motorları, kolektif bilinçaltının arşividir. İnsanlar korkularını önce ekranla paylaşır, sonra birbirleriyle.”