STRES GENETİĞİ DEĞİŞTİRİR Mİ? DUYGULARINIZ GELECEK NESLE AKTARILABİLİR

Modern çağın görünmeyen salgını: stres… Peki yaşadığınız kronik stres sadece sizi değil, çocuklarınızı da etkiliyor olabilir mi? Bilim insanlarına göre stres, genetik kodlara dokunmasa da onların işleyişini değiştirebiliyor.

STRES SADECE ZİHNİ DEĞİL, BEDENİ VE NESİLLERİ ETKİLİYOR Stresli bir hayat sürüyorsanız, bu yalnızca size değil, henüz doğmamış çocuğunuza da zarar veriyor olabilir. Bilim insanlarına göre kronik stres, sadece ruh hâlini değil, epigenetik düzeyde hücrelerin işleyişini de etkiliyor. Bu da demek oluyor ki: yaşadığınız duygular, bir sonraki nesle davranış biçimi olarak aktarılabilir. GENLERİN DEĞİL, GEN DAVRANIŞLARININ DEĞİŞİMİ * Genlerimiz sabittir ama bu genlerin “ne zaman” ve “nasıl” çalışacağı değişebilir. Epigenetik bilim, çevresel faktörlerin – özellikle stres, travma, beslenme ve duygu durumunun – bu gen ifadesini nasıl değiştirdiğini inceler. * Örnek: 2 kişi aynı depresyon genine sahip olabilir, ancak sadece stresli ortamda büyüyen kişi bu geni “aktif” hale getirebilir. BİR NESİLDEN DİĞERİNE TRAVMA Araştırmalara göre: Holokost mağdurlarının çocuklarında stres hormonları bozulmuş halde gözlemlendi Doğum öncesi annesi travma yaşamış bebeklerde, kaygı düzeyi daha yüksek oldu Fare deneylerinde, belirli bir koku eşliğinde verilen elektrik şoku, sonraki nesil farelerde de aynı kokuya karşı panik tepkisi yarattı Bu bulgular, yaşanan şiddetli duyguların fiziksel olarak aktarılabildiğini gösteriyor. MODERN STRESİN BİYOLOJİK YANSIYASI *Kronik stres, DNA'nın uçlarında bulunan telomerleri kısaltarak yaşlanmayı hızlandırabilir * Kortizol yüksekliği, beyin hücreleriyle iletişimi sağlayan sinapsların gelişimini engelleyebilir * Uzun süreli stres, hipokampus (öğrenme ve hafıza merkezi) üzerinde küçülmeye neden olabilir KADER DEĞİL, KOD AYARI İyi haber şu: Epigenetik değişimler geri döndürülebilir. Yani stresin bıraktığı izler, uygun çevre, psikolojik destek, sağlıklı yaşam ve farkındalık ile silinebilir ya da bastırılabilir. UZMAN GÖRÜŞÜ Psikogenetik Uzmanı Dr. Sibel Tükenmez: “Travma bir kalıtım biçimi olabilir. Ama epigenetik bize şunu gösteriyor: Genetik yazgı değil, güncel yaşam ve duygular belirleyici olabilir.”