GENÇLERDE ERKEN BUNAMA RİSKİ: EKRAN SÜRESİ BEYNİ NASIL ETKİLİYOR?

Uzmanlar uyarıyor: Dijital ekranlara uzun süre maruz kalan gençlerde odak kaybı, hafıza zayıflığı ve erken yaşta bunama riski artıyor. Günde 5 saatten fazla ekran süresi beyin sağlığı için tehdit oluşturuyor.

Günlük ekran süresi 6-8 saate yaklaşan gençler, modern çağın görünmeyen risklerinden biriyle karşı karşıya: erken bilişsel çöküş, yani halk arasında bilinen adıyla erken bunama. Psikiyatristler ve nörologlar, uzun süreli ekran maruziyetinin gençlerin hafıza, dikkat ve odaklanma becerileri üzerinde yıkıcı etkiler yaratabileceği uyarısında bulunuyor. UZUN EKRAN SÜRESİ BEYİN YAPISINI NASIL DEĞİŞTİRİYOR? Nörolog Dr. İrem Arısoy, özellikle 12-25 yaş arası bireylerde dijital içeriklere sürekli maruz kalmanın, beyin gelişimini olumsuz etkileyebileceğini belirtiyor: “Ekran karşısında geçirilen süre arttıkça, beynin ‘prefrontal korteks’ bölgesinde işlev bozuklukları ortaya çıkabiliyor. Bu bölge, planlama, karar verme, hafıza ve dikkat yönetiminde kritik rol oynar.” “DİJİTAL DEMANS” KAVRAMI GÜNDEMDE Uzmanlar, bu duruma “dijital demans” adını veriyor. Özellikle sosyal medya, hızlı akan görüntüler, video oyunları ve ekran bağımlılığı; beyindeki gri madde yoğunluğunu azaltabiliyor. Psikolog Elif Baki ise şu ifadeleri kullanıyor: “Gençlerde klasik unutkanlık belirtileri giderek artıyor. İsimleri karıştırma, kısa süreli belleğin zayıflaması, okuduğunu anlamada zorluk gibi semptomlar artık daha erken yaşlarda görülüyor.” GÜNDE 5 SAATTEN FAZLA EKRAN SÜRESİ RİSKLİ Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve Amerikan Pediatri Akademisi’nin verilerine göre: 2-5 yaş arası çocuklar için ekran süresi günde 1 saatten fazla olmamalı 6-18 yaş arası bireyler için maksimum 2 saat öneriliyor Ancak Türkiye’de yapılan araştırmalarda ergenlerin günlük ortalama ekran süresi 6 saati aşıyor STRES VE SOSYAL GERİLİMİ DE TETİKLİYOR Sürekli uyarana maruz kalan beyin, duygusal regülasyonu da kaybedebiliyor. Uzun ekran süresi, anksiyete, depresyon, sosyal içe kapanma ve öfke problemleri ile ilişkilendiriliyor. NE YAPILMALI? İŞTE UZMAN ÖNERİLERİ Günde en az 1 saat dijital detoks uygulanmalı Aileler ekran saatlerini ortak kurallar ile belirlemeli Okullar ekran maruziyetine göre ders planı yapmalı Fiziksel aktivite ve açık hava zamanları artırılmalı Uyku öncesi 1 saatlik süre mutlaka ekransız geçmeli SONUÇ: GENÇLERİN BEYNİ TEHLİKEDE Her geçen gün daha çok dijitalleşen bir dünyada yaşıyoruz. Ancak uzmanlar, teknoloji kullanımının sınırlandırılmaması halinde genç bir neslin zihinsel sağlığının büyük bir tehdit altında olduğunu vurguluyor.