OYUN OYNAYAN YETİŞKİNLERİN BEYNİ FARKLI MI ÇALIŞIYOR? BAĞIMLILIK MI, ZEKÂ ANTRENMANI MI?

Yetişkinlerin video oyunlarıyla ilişkisi artık bir hobi değil, bilimsel bir tartışma konusu. Peki oyun oynamak zekâyı mı geliştiriyor, yoksa dijital bir bağımlılığa mı yol açıyor?

EKRANIN ARDINDA ZİHİNSEL BİR LABİRENT Mİ VAR? Bir zamanlar çocuk eğlencesi olarak görülen video oyunları, artık her yaştan milyonlarca yetişkinin günlük rutininde yer alıyor. Peki bu dijital uğraş, zeka gelişimi mi sağlıyor, yoksa beyin fonksiyonlarını köreltiyor mu? BİLİM NE DİYOR? Yapılan araştırmalar gösteriyor ki: Strateji, rol yapma ve simülasyon tabanlı oyunlar, beyin plastisitesini (yeni nöron bağlantıları kurma yeteneği) artırabiliyor.  Özellikle planlama, karar alma, dikkat, tepki süresi ve hafıza gibi bilişsel beceriler üzerinde pozitif etkiler tespit edildi. Örneğin, 2023’te Nature dergisinde yayımlanan bir araştırmaya göre düzenli olarak video oyunu oynayan yetişkinlerin prefrontal korteks aktivitesi daha yoğun. PEKİ O ZAMAN NEDEN BAĞIMLILIK DİYORUZ? Çünkü beynin ödül merkezi olan dopamin sistemi, oyunlarda çok sık tetikleniyor. Kazandıkça haz Kaybettikçe yeniden deneme dürtüsü Sürekli ilerleme hissi ... bu döngü, bazı bireylerde davranışsal bağımlılık yaratabiliyor. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), “oyun bağımlılığı”nı resmî bir psikiyatrik tanı olarak 2019’da kabul etti. OYUNLARIN ZİHİNSEL FAYDALARI NELER?  Problem çözme becerisi  Uzamsal algı gelişimi  Hızlı karar alma  Hafıza kuvvetlenmesi  El-göz koordinasyonu artışı Ancak bu etkiler günde ortalama 30-60 dakika, bilinçli ve kontrollü oynandığında geçerli. Aşırısı zarara dönüşebiliyor. KISACA: OYUN ZARARLI MI, YARARLI MI?  Şiddet içerikli, bağımlılık yaratan, sürekli reklamla dikkat çeken oyunlar:  Riskli Stratejik, yaratıcı düşünmeyi tetikleyen, süre sınırlı oyunlar:  Faydalı UZMAN GÖRÜŞÜ Nöropsikiyatrist Dr. Cem Kalkan: “Video oyunları doğru dozda bir zihinsel spor gibi işlev görebilir. Ama doz aşılırsa beynin doğal ödül dengesi bozulur.”