SAĞLIKLI ÖZGÜVEN NASIL GELİŞİR? UZMAN PSİKOLOG AÇIKLADI

Üsküdar Üniversitesi NP Feneryolu Tıp Merkezi’nden Uzman Klinik Psikolog Merve Umay Candaş Demir, bireyin kendisine olan inancı ve değer algısıyla şekillenen özgüvenin, çocuklukta başlayan ve yaşam boyunca gelişebilen bir psikolojik yapı olduğunu vurgulayarak, özgüvenin azının da fazlasının da hayat kalitesini olumsuz etkileyebileceğini belirtti.

Üsküdar Üniversitesi NP Feneryolu Tıp Merkezi Uzman Klinik Psikolog Merve Umay Candaş Demir, özgüvenin yalnızca kişinin kendine olan inancı değil, aynı zamanda yaşamla başa çıkma kapasitesiyle doğrudan ilişkili olduğunu belirtti. Sağlıklı bir özgüvenin, ne kendini yüceltmek ne de küçümsemek anlamına geldiğini söyleyen Demir, gerçekçi öz değerlendirme, hata yapmaya açıklık, sosyal uyum ve bağımsız karar verebilme yetisinin temel bileşenler olduğunu ifade etti. Çocukluk ve çevre büyük etken Demir, özgüvenin genetik altyapıya sahip olabileceğini ancak asıl olarak çevresel koşullar ve çocukluk dönemindeki bakım verenlerin tutumu ile şekillendiğini belirtti. Aile içinde başarıya ve hatalara verilen tepkiler, sosyal etkileşimlerin niteliği özgüven gelişimini doğrudan etkiliyor. Düşük ve aşırı özgüvenin riskleri Düşük özgüvenin kişiyi sosyal kaygıya, erteleme alışkanlığına ve başkalarının onayına bağımlı hale getirdiğini vurgulayan Demir, aşırı özgüvenin ise empati eksikliği, kibir ve hataları kabullenememe gibi sorunlara yol açabileceğine dikkat çekti. Öneriler: Küçük hedefler, olumlu iç konuşmalar Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) yaklaşımlarına göre özgüvenin içsel inançlarla şekillendiğini aktaran Demir, bireyin düşünce yapısını değiştirerek özgüvenini güçlendirebileceğini söyledi. “Ben yapamam” gibi iç konuşmaların yerine “Bu bir öğrenme süreci” gibi destekleyici ifadelerin kullanılmasını önerdi. Albert Bandura’nın “öz yeterlilik” teorisini hatırlatan Demir, küçük ama ulaşılabilir hedeflerin başarı duygusu yarattığını ve bunun özgüveni artırdığını söyledi. Ayrıca, dik durmak, açık vücut dili kullanmak gibi beden hareketlerinin bile kişinin kendini güçlü hissetmesine katkı sağladığını belirtti. Yeni deneyimlerle gelişen güven Yeni sorumluluklar almak, sosyal ortamlarda yer almak ve hata yapmaktan korkmadan yeni deneyimlere açık olmak, öğrenilmiş çaresizliği aşarak özgüveni güçlendirebilir. Sosyal karşılaştırmalardan kaçınıp kendi gelişimine odaklanmak, bireyin kendi içsel ilerlemesini görmesine ve değerini başkalarının başarıları yerine kendi süreciyle kıyaslamasına imkân verir. Demir son olarak, “Özgüven bir kas gibidir. Ne kadar çok çalıştırılırsa o kadar güçlenir,” ifadeleriyle özgüveni artırmak isteyen bireylere umut verdi.